Rahim ağzını kaplayan anormal hücreler kontrol edilemez bir şekilde büyüdüğünde rahim ağzı kanseri ortaya çıkar. Aynı zamanda serviks kanseri olarak da bilinir.
Rahim ağzı dişi üreme sisteminin bir parçasıdır. Uterus, overler, fallop tüpleri, vajina ve vulva da bu sisteme dahildir. Rahim ağzı, uterusun vajinaya bağlanan alt kısmıdır. Bazen uterus boynu olarak da tanımlanır.
Rahim ağzının işlevleri şöyledir:
Rahim ağzı 2 tür hücreyle kaplıdır; skuamöz ve glandüler. Skuamöz hücreler rahim ağzının dış tabakasında (ektoserviks) bulunan düz ve ince hücrelerdir. Glandüler hücreler ise rahim ağzı kanalında (endoserviks) bulunur. Bu iki tür hücrenin bir araya geldiği nokta skuamokolumnar bileşke ya da transformasyon zon olarak adlandırılır. Rahim ağzı kanseri işte burada başlar.
İki ana rahim ağzı kanseri türü orijin aldıkları hücre türü ile adlandırılır.1
HPV testi kullanılarak yapılan tarama ile skuamöz hücreli karsinoma, adenokarsinoma ve bunların öncüllerini tespit etmekte gelişme kaydedilmiştir.
Az sayıdaki bazı rahim ağzı kanserler hem skuamöz hücreleri hem de glandüler hücreleri barındırır. Bu tür kanserler adenoskuamöz karsinoma ya da mikst karsinoma olarak bilinir.
Rahim ağzı kanserinin risk faktörleri nelerdir?
Risk faktörü birinin kanser gibi belli bir duruma sahip olma ihtimalini artıran herhangi bir etkendir. Yaşam tarzı veya çevresel risk faktörleri gibi bazı risk faktörleri değiştirilebilir. Kalıtsal faktörler veya birinin ailesinde kanser öyküsünün olması gibi diğer faktörler ise değiştirilemez.
Bir veya daha fazla risk faktörüne sahip olmak birinin ileride kanser olacağı anlamına gelmez. Günümüzde birçok insan en az bir risk faktörüne sahip olmalarına rağmen kanser olmazlar. Aynı zamanda kanser olan bazı kişilerde ise bilinen herhangi bir risk faktörü olmayabilir. Kanser olan bir kişinin risk faktörü olmasına rağmen, bu faktörün hastalık gelişimine ne derecede sebep olduğunu bilmek genellikle zordur.
Rahim ağzı kanserinin risk faktörleri
Rahim ağzı kanseri bulaşıcı değildir. Kalıtsal hatalı gen rahim ağzı kanserine neden olmaz, bu yüzden diğer aile üyelerinizin bu hastalığa sahip olma riski azdır.
Rahim ağzı kanserinin risk faktörleri şöyledir:
HPV enfeksiyonu
Neredeyse tüm rahim ağzı kanserleri insan papilloma virüsü (HPV) enfeksionu nedeniyle ortaya çıkar. Genital HPV cinsel aktivite esnasında genital bölgelerin teması ile yayılan yaygın bir virüstür. Ayrıca birçok insanın hayatlarının bir noktasında bu virüse sahip olup hiç farkında olmaları da oldukça yaygındır. Çünkü genellikle hiçbir semptom göstermez.
Birçok HPV türü vardır ve vücudun bağışıklık sistemi birçok türü bir veya iki yıl içinde doğal yollarla temizler.
Ancak, vücudun bağışıklık sistemi HPV enfeksiyonunu temizleyemese, bu durum rahim ağzındaki hücrelerin değişimine neden olabilir. Böylece, nadir de olsa, rahim ağzı kanseri gelişebilir. HPV’nin rahim ağzı kanserine dönüşmesi genellikle 10 ila 15 yıl alır.
Şimdiye kadar 100’den fazla HPV türü belirlenmiş olup birkaç tanesi yüksek riskli olarak kabul edilmektedir. Çünkü bunlar rahim ağzı kanserine yol açabilir. HPV aşısı (ayrıca rahim ağzı kanseri aşısı olarak da bilinir) vücudu kansere sebep olan türler dahil olmak üzere birkaç HPV türüne karşı koruyabilir.
Rahim Ağzı Tarama Testi iki yılda bir yapılan Pap smear testinin yerini almıştır, çünkü bu tarama testi HPV’yi saptamada daha kesin sonuçlar verir. Pap smear testi rahim ağzındaki hücre değişikliklerini araştırmak için kullanılır. Rahim Ağzı Tarama Testi ise rahim ağzındaki hücre değişikliklerine neden olan HPV’yi araştırır.
Cinsel geçmiş1
Cinsel geçmişiniz HPV’ye maruz kalma riskinizi artırdığı için rahim ağzı kanserine yakalanma riskinizi de artırır.
Rahim ağzı kanseri riski şu kişilerde daha yüksek olabilir:
Zayıflamış bağışıklık sistemi2
Bağışıklık sistemi HPV enfeksiyonunun vücuttan temizlenmesine yardımcı olur. Bu, zayıf bağışıklık sistemi olan kişilerin rahim ağzı kanseri açısından yüksek riskli olduğu anlamına gelir.
Zayıf bağışıklık sistemine sahip olan insanlar rahim ağzı tarama testlerini daha sık yaptırmalıdır. Buna insan bağışıklık yetmezliği virüsü (HIV) olan ve bağışıklığını azaltan ilaçlar kullanan insanlar da dahildir.
Klamidya enfeksiyonu1
Klamidya yaygın bir bakteri türüdür ve cinsel temas ile yayılır. Üreme sistemini enfekte edebilir ve kısırlığa yol açan pelvik enflamasyona da neden olabilir. Genellikle semptom göstermez.
Geçmişte ya da şu an klamidya enfeksiyonu olan insanların rahim ağzı kanseri olma riski daha yüksektir. Çünkü klamidya bakterisi HPV’nin büyümesine yardımcı olur ve varlığını rahimde sürdürür.
Sigara içme ve pasif içicilik
Tütündeki kimyasallar rahim hücrelerine zarar verebilir ve kanser oluşma riskini artırır.
Düzenli Serviks Tarama Testlerini yaptırmama
Rahim ağzı kanseri düzenli olarak Serviks Tarama Testlerini yaptırman insanlar arasında daha yaygındır.
Cinsel ilişki yaşayan kadınların her 5 yılda bir 25 ila 74 yaşları arasında Serviks Tarama Testlerini yaptırması gerekir. Serviks Tarama Testi rahim ağzında hücre değişikliklerine yol açan HPV virüsünü tespit eder. Böylelikle kansere dönme ihtimali yüksek olan hücreler alınabilir veya mümkün olduğu kadar erken tedavi edilebilir. Bu da invaziv rahim ağzı kanseri oluşma riskini azaltır.
HPV’ye karşı aşılanmış olmanıza rağmen Serviks Tarama Testlerini düzenli olarak yaptırmak önemlidir
Yaş
Rahim ağzı kanseri genellikle 35 yaş üstü kişilerde meydana gelir ve 25 yaş altı kişilerde yaygınlığı daha azdır. Rahim ağzı kanserlerinin yaklaşık %70’inin tanısı 60 yaş altı kişilerde konur.
Uzun süreli doğum kontrol hapı kullanımı
5 yıl veya daha uzun süredir doğum kontrol hapı (kontraseptif olarak da adlandırılır) kullanmak ayrıca HPV enfeksiyonu kişilerde rahim ağzı kanseri riskini artırabilir. Hapı almayı bıraktığınızda bu risk hemen düşer. Ancak doğum kontrol hapları rahim kanseri ve over kanseri dahil olmak üzere diğer kanser türlerine karşı koruma da sağlayabilir. Endişelerinizin olması durumunda doktorunuza danışın.2
Tarama anormalliği veya kanser öyküsü
Rahim Ağzı Tarama Testinde tespit edilerek HPV tanısı konan kişiler rahim ağzı anormallikleri açısından daha fazla riske sahiptir. Bu sürecin en doğru yönetimi 12 ay içinde kontrol tarama testi yaptırmak veya mevcut HPV’nin türüne bağlı olarak kolposkopi ile ileri tetkik için bir uzman hekime başvurmak olacaktır. Kolposkopide anormal hücreler bulunursa, ileri tedavi gerekebilir. Önceki Pap testinde bir anormallik tespit edilen kişiler devam eden süreç yönetimlerini doktorları ile ele almalıdır.
Geçmişte rahim ağzı kanseri tanısı konan kişilerin de tekrar aynı kanseri olma riski oldukça yüksektir. Bu riskin nasıl yönetileceğini doktorunuz sizinle paylaşacaktır.
Çok çocuk sahibi olma
Çalışmalar 3 veya daha fazla doğum yapmanın HPV enfeksiyonu olan kişilerde rahim ağzı kanseri görülme riskini hafifçe artırdığını ortaya koymuştur. İlk miyadında gebeliklerini 20 yaşından küçükken yapan kişilerde de risk yüksektir.1
Dietilstilbestrol
DES bir kadın hormonu olan östrojenin sentetik formudur. Düşük yapma ve hamileliğin diğer komplikasyonlarını önlemek için kullanılmış ve 1939 ile 1971 yılları arasında bu amaçla bazı hamile kadınlara verilmiştir.3 DES artık hamile kadınlara verilmemektedir.
DES, doğmadan önce bu ilaca maruz kalan kız çocuklarında nadir görülen bir rahim ağzı kanseri (ve diğer bazı üreme sistemi kanserleri) riskini artırabilir (örneğin, anneniz size hamileyken DES almışsa).
Doğmadan önce DES'e maruz kaldıysanız, Servikal Tarama Testleri ile serviks ve vajinanın kolposkopik muayenesini her yıl yaptırmalı ve rahim ağzı kanseri riskinizi doktorunuzla tartışmalısınız.
Servikal hücrelerdeki değişiklikler genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz. Bu nedenle düzenli servikal tarama testleri çok önemlidir.
Servikal hücre değişiklikleri servikal kansere dönüşürse, en yaygın belirtiler şunlardır:
İlerlemiş rahim ağzı kanseri çok yaygın değildir ama şunlara neden olabilir:
Sadece rahim ağzı kanseri değil, birçok olay bu belirtilere sebep olabilir. Ancak, anormal kanama, akıntı veya ağrınız varsa, doktorunuzla görüşmelisiniz. Menopoz sonrası kanamanız olursa, bir kadın doğum doktoruna yönlendirilirsiniz.
Rahim ağzı kanserini önlemek
Sigara içmemeye ek olarak, rahim ağzı kanserini önlemenin iki önemli yolu vardır. Bunlardan biri Servikal Tarama Testi kullanılarak rahim ağzı kanseri taraması iken bir diğeri insan papilloma virüsü (HPV) aşısıdır.
Rahim Ağzı Kanseri Taraması
Ulusal Servikal Kanser Tarama Programı değişmiştir. 1 Aralık 2017 itibariyle, Pap smear testi yerini Servikal Tarama Testine bırakmıştır.
Servikal Tarama Testi
Servikal Tarama Testi, rahim ağzı sağlığını kontrol etmek için basit bir prosedürdür. Servikal Tarama Testi, rahim ağzında hücre değişikliklerine yol açabilen HPV'yi tarar.
Bu değişiklikler, tedavi edilmediği takdirde kansere dönüşebilecek bir dizi yavaş değişikliğin ilk adımıdır. Bu değişikliklerin saptanması ile değişiklikler takip edilebilir ve gerekirse rahim ağzı kanserinin gelişmesini önlemek için tedaviye başlanabilir.
Erken hücre değişiklikleri nadiren belirti gösterir, bu nedenle Servikal Tarama Testlerini düzenli olarak yaptırmak çok önemlidir.
Kimler Servikal Tarama Testi Yaptırmalıdır?1,2
25 ila 74 yaşları arasındaysanız, rahim ağzınızı aldırmadıysanız ve cinsel olarak aktifseniz, ilk Servikal Tarama Testinizi son Pap testinizden iki yıl sonra yaptırmalısınız. Buna HPV için aşılanmış ve aşılanmamış kişiler, hamile kadınlar ve kendilerini lezbiyen, gey, biseksüel, transseksüel veya interseks olarak tanımlayan kişiler de dahildir. İlk Servikal Tarama Testinizden sonra, her beş yılda bir yeniden test yaptırmanız önerilir.
Histerektomi geçirdiyseniz veya rahim ağzınızda ciddi değişiklikler olduysa, Servikal Tarama Testine ihtiyacınız olup olmadığını doktorunuzla konuşmalısınız.
25 yaşına giriyorsanız veya daha önce hiç Pap testi yaptırmadıysanız, düzenli servikal tarama testine başlamayı sağlık uzmanınızla görüşmeniz önerilir.
Herhangi bir yaşta anormal vajinal kanama, ağrı veya akıntı gibi semptomlarınız varsa, bunları derhal sağlık uzmanınızla görüşmelisiniz.
Servikal Tarama Testi hakkında daha fazla bilgi edinmek için doktorunuzla veya jinekoloğunuzla konuşun.
Servikal Tarama Testi nasıl yapılır?
Daha önce Pap smear testi yaptırdıysanız, Servikal Tarama Testinin yapılış şekli size aynı gelecek olup benzer şeyleri hissedersiniz.
Doktorunuz veya hemşireniz vajinayı açmak ve rahim ağzınızı görmek için spekulum adı verilen bir cihaz kullanacaktır. Rahim ağzından bazı hücreleri toplamak için küçük bir fırça veya spatula kullanacaklardır. Bu işlem biraz rahatsız edici gelebilir ancak genel olarak sadece birkaç dakika sürer.
Hücreler daha sonra bir laboratuvara gönderilir ve HPV için test edilir.
Sonuçlar ne anlama geliyor?
Doktorunuz Servikal Tarama Testi sonuçlarınız hakkında sizinle konuşacaktır. Muhtemel sonuçlar şunlardır:
Beş yıl sonra test yaptırın
Sonuçlarınız sizde HPV enfeksiyonu olmadığını gösterir. Bir sonraki Servikal Tarama Testinizi beş yıl içinde yaptırmalısınız.
12 ay sonra kontrol test yaptırın
Sonuçlarınız, daha fazla tetkike gerek olmadığını ancak 12 ay içinde kontrol testi yaptırmanız gerektiğini gösterir. Bunun nedeni sizde HPV enfeksiyonu olması ancak bunun en yüksek riskli türlerinden biri (HPV türleri 16 veya 18) olmamasıdır.3 Bu enfeksiyon vücudunuz tarafından muhtemelen sonraki 12 ay içinde temizlenecektir.
Kontrol testi, enfeksiyonun geçip geçmediğini kontrol eder ve eğer geçtiyse, beş yıllık tarama düzenine dönebilirsiniz. Kontrol testi HPV enfeksiyonunun hala mevcut olduğunu gösteriyorsa bir uzman tarafından daha fazla tetkik yapılması gerekebilir.
HPV enfeksiyonuna sahip olmanız rahim ağzı kanseri olduğunuz anlamına gelmez. Rahim ağzı kanserinin gelişmesi yaklaşık 10 ila 15 yıl sürer ve bu nadir görülen bir sonuçtur.
Bir uzmana yönlendirme
Sonuçlarınız aşağıdakilerden birini işaret eder:
Bu sonuçlar mutlaka rahim ağzı kanseri olduğunuz anlamına gelmez.
Sağlık uzmanınız, kolposkopi testi adı verilen bir takip test için sizi bir uzmana yönlendirecektir. Bu test genellikle bir jinekolog tarafından yapılır. Sağlık uzmanınız, ihtiyacınız varsa kolposkopi için kimi göreceğinize karar vermenize yardımcı olabilir.
Bu test sonucunu aldıysanız, sağlık uzmanınızın talimatlarına uymanız çok önemlidir.
Yetersiz test sonucu
Yetersiz test sonucu, laboratuvarın sizden alınan numuneyi okuyamadığı anlamına gelir. Bu nedenle altı ila on iki hafta içinde kontrol test için tekrar sağlık kurumuna gitmeniz gerekir.
Bu sonuç, toplanan hücre sayısı çok küçük olduğunda ortaya çıkabilir. Yetersiz sonuç, yanlış bir şey olduğu anlamına gelmez.
Sonucunuzla ilgili herhangi bir sorunuz varsa, lütfen sağlık uzmanınızla konuşun.
HPV aşısı
HPV aşısı rahim ağzı kanserini önlemeye yardımcı olabilir. HPV aşısı, rahim ağzı kanserinin başlıca nedeni olan bazı HPV türlerinin enfeksiyonuna karşı koruma sağlar.
Gardasil 9 dokuz HPV türüne karşı koruma sağlar:
Cervarix, rahim ağzı kanserinin ana nedenleri olan HPV’nin iki türüne (tip 16 ve 18) karşı koruma sağlar.
Her iki aşı türü de oldukça güvenilir ve etkilidir.
Kimler aşı olmalıdır?
HPV aşısı, cinsel olarak aktif olmaya başlamamış genç kişiler verildiğinde daha etkili olur. Bunun nedeni, HPV enfeksiyonunun genellikle bir kişinin cinsel ilişki yaşamaya başladığı sıralarda ortaya çıkması ve aşının yalnızca daha önce bu HPV türlerine maruz kalmamış kişileri korumasıdır.
Kadınlar 45 yaşına kadar aşılanabilir, ancak bunun bir maliyeti olabilir. Bununla birlikte, aşı yalnızca bu tür HPV'lere hiç maruz kalmamış kişileri koruduğu için, yaşlı insanları aşılamanın faydası o kadar fazla olmayabilir. Daha yaşlı yaş gruplarının daha fazla cinsel partneri olma olasılığı daha yüksektir ve bu nedenle halihazırda birkaç HPV tipine maruz kalmış olma ihtimalleri daha yüksektir.
Düzenli Servikal Tarama Testlerine hala ihtiyacım var mı?4
Evet. HPV aşısı olan kişilerin yine de Servikal Tarama Testleri düzenli olarak yaptırmaları gerekir. Düzenli tarama testleri rahim ağzı kanserine karşı en iyi korumadır.
HPV aşısı, bazı HPV enfeksiyonlarına karşı koruma sağlayabilir, ancak bu koruma kansere neden olabilecek her HPV türünü kapsamaz. HPV aşısı, aşının kapsadığı HPV türleri ile halihazırda enfekte olmuş kişileri korumaz. Ayrıca, zaten vücudunuzda olan HPV enfeksiyonlarını da tedavi etmez.
Bu nedenle HPV aşısı olsalar bile insanların düzenli Servikal Tarama Testlerini yaptırmaya devam etmeleri çok önemlidir.
Rahim ağzı kanseri nasıl teşhis edilir?
HPV enfeksiyonuna sahip olmanız rahim ağzı kanseri olduğunuz anlamına gelmez. Rahim ağzı kanserinin gelişmesi yaklaşık 10 ila 15 yıl sürer ve bu nadir görülen bir sonuçtur.
Rahim ağzı kanseri teşhisini doğrulamak için daha fazla test yaptırmanız gerekebilir. İleri tetkikler Servikal Tarama Testiniz aşağıdakilere sahip olduğunuzu gösteriyorsa yapılabilir:
Bu testler kolposkopi, biyopsi veya diğer test türlerini içerebilir.
Kolposkopi
Kolposkopi, doktorun rahim ağzı, vajina ve vulvayı büyük ve yakın görüntülerle görmesini sağlayan bir prosedürdür. Bu tetkik sayesinde anormal veya değişmiş hücrelerin nerede olduğu ve neye benzedikleri belirlenebilir. Doktorunuz muhtemelen prosedür sırasında bir doku örneği (biyopsi) de alacaktır.
Ayrıca, doktor vajinanıza spekulum adı verilen bir cihaz yerleştirecektir. Daha sonra serviks, vajina ve vulvanın büyük ve yakın bir görüntüsünü görmek için kolposkop adı verilen bir alet kullanılır. Bu alet büyük bir stand üzerinde oturan bir dürbün gibi görünür. Kolposkop vücudunuza girmez.
Testten önce doktor vajinanızı ve rahim ağzınızı bir sıvıyla kaplayabilir. Bu sıvı herhangi bir anormal bölgenin daha iyi görülmesini sağlar. İşlem genellikle 10-15 dakika sürer ve bu esnada hafif bir rahatsızlık hissi duyabilirsiniz.
Bazı kolposkoplarda görüntüyü TV ekranına yansıtan bir kamera da bulunur. Bu sayede doktorun ne yaptığını görebilirsiniz. Doktorunuzdan işlem esnasında açıklama istemekten çekinmeyin.
Biyopsi
Biyopsi, rahim ağzınızdan bir miktar doku alınmasıdır. Alınan bu doku mikroskop altında incelenmesi için laboratuvara gönderilir. Doku alındığında kısa süreli bir rahatsızlık hissedebilirsiniz.
Biyopsiler genellikle muayene odasında ya da klinikte yapılır. Laboratuvar sonuçları 1 hafta içinde çıkar.
Biyopsi sonrasında adet sancısına benzer bir ağrı hissedebilirsiniz. Ağrının hafiflemesi için doktorunuzdan ilaç isteyebilirsiniz. Ayrıca hafif kanama veya vajinal akıntınız olabilir. Bu yan etkiler yavaş yavaş ortadan kalkar.
Biyopsi sonrası rahim ağzının iyileşmesi ve enfeksiyon olasılığını azaltmak için en az birkaç gün cinsel ilişkiye girmemeli ve tampon kullanmamalısınız.
İleri tetkikler
Biyopsi (veya kansere dönüşebilen anormallikler için tedavi sırasında alınan örnekler) rahim ağzı kanseri olduğunuzu gösteriyorsa, bir dizi başka test daha yapılabilir. Bu testler rahim ağzınızdaki kanserin boyutunu ve vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığını (metastaz) belirleyecektir. Bu sürece evreleme denir ve en iyi tedavinin belirlenmesi için size ve doktorunuza yardımcı olur.
Aşağıdaki testlerden bir veya daha fazlasını yaptırmanız gerekebilir.
Kan tahlili
Genel sağlık değerlendirmesi ve tedavinizin kararlaştırılması için kan tahlilleri yaptırabilirsiniz.
Akciğer grafisi
Akciğer grafisi, kanserin akciğerlere yayılıp yayılmadığını belirlemeye yardımcı olabilir.
Ultrason1
Ultrason, vücut dokularının görüntülenebilmesi için yüksek enerjili ses dalgaları kullanır.
Tomografi (BT)
Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması, vücudunuzun içini resmeden bir tür X-ışını prosedürüdür. Bu ağrısız test, doktorunuzun kanserin lenf düğümlerine veya diğer organlara yayılıp yayılmadığını değerlendirmesine yardımcı olacaktır.
Size içine bir sıvının konulduğu içecek verilebilir veya enjeksiyon yapılabilir (bu sıvı kontrast madde olarak adlandırılır). Bu süreçte birkaç dakika boyunca sıcaklık hissedebilirsiniz. Görüntülemeden önce vajinanıza bir tampon da yerleştirilebilir. Bunlar daha net görüntüler elde etmek için yapılır.
Bir tomografinin tamamlanması 5 ila 10 dakika sürer. Büyük, yuvarlak olan ve bir simide benzeyen BT cihazı etrafınızda dönerek bir dizi görüntü elde ederken, bir masanın üzerine düz bir şekilde uzanacaksınız.
Taramadan sonra genellikle eve gitmenize izin verilir.
İyota alerjisi olan kişilerin BT taramasında kullanılan boyaya da alerjisi olabilir. Böyle bir alerjiniz olabileceğini düşünüyorsanız, taramadan önce doktorunuza söyleyiniz.
MR görüntüleme2
Manyetik rezonans görüntüleme (MRG), vücudun içindeki alanların ayrıntılı görüntülerini elde etmek için bilgisayara bağlı güçlü mıknatıslar kullanır. Görüntüler, siz masanın üzerinde yatarken elde edilir.
MRG taraması ağrısızdır ancak bazı insanlar silindirin içinde yatmanın gürültülü ve darlığı sebebiyle rahatsız edici olduğunu düşünmektedir. Bazen birinin size eşlik etmesini isteyebilirsiniz. Kendinizi rahatsız hissederseniz, doktorunuza veya hemşirenize bunu bildirin. Bu rahatsızlık hissini hafifletmek için size ilaç verebilirler. Ayrıca gürültü hissini azaltmak için genellikle kulak tıkacı veya kulaklık verilir.
Görüntüleme 30 ila 90 dakika sürer ve çoğu kişi süreç biter bitmez eve gidebilir.
Kalp pili veya başka herhangi bir metal implantı olan kişiler, MRG'nin çalışma şeklini etkileyebilir. Herhangi bir metal implantınız varsa, görüntülemeden önce doktorunuza bildirmelisiniz.
PET tarama
Bir pozitron emisyon tomografisi (PET) yaptırmanız gerekebilir. PET görüntüleme süreci tomografiye benzer. Aslında PET ve BT görüntüleme cihazları genellikle aynı makinede birleştirilir.
Taramadan önce size az miktarda radyoaktif madde içeren bir sıvı enjekte edilecektir. Bunun tüm vücudunuza yayılması 30 ila 60 dakika sürer. Kanserli hücreler sıvıyı normal hücrelere göre daha fazla emecek ve taramada daha parlak görünecektir.
Bu görüntüleme yaklaşık 30 dakika sürer.2
Genel anestezi altında muayene
Vajina, rahim ağzı, mesane ve rektumunuzun dikkatlice incelenebilmesi için size genel anestezi verilebilir. Bu muayene sırasında biyopsi örneği de alınabilir. Doktor mesanenizi incelemek için üretranıza sistoskop adı verilen dar bir alet sokacaktır. Rektumunuzu daha yakından incelemek için bir sigmoidoskop (kamera takılı bir tüp) kullanılabilir.
Muayene için rahminizdeki bazı hücrelerin çıkarılmasını da sağlayabilirsiniz. Rahmin iç zarının (endometriyum) çıkarılması işlemine dilatasyon ve küretaj (D&C) adı verilir. Bu işlemden sonra birkaç gün kanamanın olması normaldir.
Derecelendirme ve evreleme
Kanserin derece ve evresini bilmek en uygun tedavinin belirlenmesi için size ve doktorlarınıza yardımcı olur.
Derecelendirme
Bir kanserin derecesi, kanser hücrelerinin normal hücrelere ne kadar benzer olduğunu ifade eder. Düşük dereceli tümörler daha yavaş büyüme eğilimindedir ve genellikle tedavi edilmesi daha kolaydır. Yüksek dereceli tümörler daha hızlı büyür ve daha hızlı yayılır.
Bir patolog, biyopsilerden elde edilen hücreleri veya dokulardan, görüntüleme ve diğer testlerin sonuçlarından faydalanarak rahim ağzı kanserini derecelendirir.3
Evreleme2
Kanserin evresi, kanserin ne kadar yayıldığını ifade eder. Rahim ağzı kanseri için kullanılan evreleme sistemi, Uluslararası Jinekoloji ve Obstetrik Federasyonu tarafından geliştirilen FIGO sistemidir:
Rahim ağzı kanseri için tedavi seçenekleri şunlara bağlıdır:1
Kanser öncesi anormallikler veya erken evre rahim ağzı kanseri tedavisi, loop eksizyonu, konizasyon veya lazeri içerebilir. Bunların hepsi anormal hücreleri çıkarmak için kullanılan yöntemlerdir.
Rahim ağzı kanseri tedavisi (erken evre veya lokalize) ameliyat veya radyasyon tedavisi ile kemoterapinin bir kombinasyonunu içerebilir.
Kanser öncesi anormalliklerin tedavisi
Kansere dönüşebilen tüm anormallikler tedavi gerektirmez. Tedavi gerektirenler ise kolay ve çok başarılı bir şekilde tedavi edilebilir. Anormal sonuçlanan bir Servikal Tarama Testinden sonra alacağınız tedavi türü, anormalliğin türüne bağlı olacaktır.
Çoğu durumda, kansere dönüşebilen doku çıkarılabilir ve başka bir tedaviye gerek duyulmaz. Dokular şu yollarla alınır:
Bazen alınan örnekte çok küçük bir kanser keşfedilebilir ve daha ileri tedavi gerekebilir.
Loop eksizyonlar2
LLETZ veya LEEP prosedürleri muayene veya tedavi için rahim ağzından büyük bir örnek alınmasını sağlar. Kansere dönüşebilen anormallikleri tedavi etmek için servikal dokuyu çıkarmanın en yaygın yoludur.
Transformasyon zonu, rahim ağzındaki skuamöz hücrelerin glandüler hücrelerle buluştuğu yerdir (skuamokolumnar bileşke olarak da adlandırılır). Transformasyon zonu kısmen rahim ağzı kanalında bulunur, ancak konumu yaşınıza ve hamile olup olmamanıza bağlı olarak değişir.
Loop eksizyon prosedüründe, rahim ağzındaki anormal dokuyu kesmek için elektrik akımıyla ısıtılan ince bir tel ilmeği kullanılır. Bazı durumlarda doktor tüm görünür anormal hücreleri tamamen çıkarabilir. Bunlar daha sonra mikroskop altında incelenmek üzere bir laboratuvara gönderilir.
Bu prosedür yaklaşık 10 ila 20 dakika sürer. Doktor muayenehanesinde lokal anestezi altında veya hastanede genel anestezi altında yapılabilir. Bazı durumlarda doktor kolposkopi ile aynı zamanda loop eksizyonu yapabilir.
Loop eksizyon prosedüründen sonra vajinal kanamanız ve kramplarınız olabilir. Bu şikayetler genellikle birkaç gün içinde geçer ancak 3-4 hafta boyunca bir miktar lekelenme olabilir. Eğer kanama bundan uzun sürer, ağırlaşır veya kötü kokmaya başlarsa, doktorunuzla görüşmelisiniz.
Rahim ağzınızın iyileşmesi ve enfeksiyonu önlemek için 4-6 hafta cinsel ilişkiye girmemeli ve tampon kullanmamalısınız. Bu süre zarfında, pelvik bölgenizi sıcak bir spa veya saunadan da uzak tutmalısınız çünkü bu bölgenin sıcağa maruz kalması iyileşme sürecini yavaşlatabilir.
Konizasyon2
Konizasyon, anormal hücrelerin rahim ağzı yüzeyinin altındaki dokuya yayılıp yayılmadığını belirlemek için yapılan bir prosedürdür. Bu prosedür ayrıca çok erken evredeki çok küçük tümörleri tedavi etmek veya daha büyük bir eksizyona ihtiyaç duyan yaşlı insanlar için de tercih edilir.
Konizasyon ile rahim ağzından anormal hücreleri içeren koni şeklindeki bir doku parçası çıkarılır. Genellikle genel anestezi altında yapılır. Bir gün veya bir gece hastanede yatış gerektirebilir.
Konizasyon sonuçları genellikle bir hafta içinde belli olur.
Konizasyondan sonra birkaç gün hafif kanama veya kramp olması yaygın bir durumdur. Ayrıca birkaç hafta boyunca koyu kahverengi akıntı da olabilir. Kanamayı durdurmak için vajinanıza küçük bir gazlı bez koyabilirsiniz.
Gazlı bez çıkarıldıktan sonra yaklaşık 3 hafta boyunca fiziksel olarak yorucu herhangi bir şey yapmaktan kaçınmalısınız. Aksi halde kanamanız yeniden başlayabilir veya daha şiddetli kanama meydana gelebilir. Kanama 3-4 haftadan uzun sürerse veya kötü bir koku varsa, doktorunuza görünün.
Rahim ağzınızın iyileşmesi ve enfeksiyon kapmaması için 4-6 hafta boyunca cinsel ilişkiye girmemeli ve tampon kullanmamalısınız.
Gebelik isteğiniz varsa konizasyon işleminden önce doktorunuzla konuşun. Çünkü bu prosedür rahim ağzını zayıflatabilir ve düşük yapma riskini artırabilir. Rahim ağzını güçlendirmek ve bu riski azaltmak için rahim ağzına dikiş atılması gerekebilir. Doğum yapmadan önce dikişler alınabilir.
Lazer cerrahi2
Anormal hücreleri veya doku parçalarını rahim ağzından çıkarmak için lazer cerrahisi kullanılabilir. Bu prosedür vajina yoluyla anormal hücrelere çok güçlü, sıcak bir ışık demeti yönlendirir.
İşlem yaklaşık 10 ila 15 dakika sürer. Rahim ağzınızın uyuşması ve böylelikle ağrı hissetmemek için anestezi verilir. Tedaviden hemen sonra eve gidebilirsiniz. Çoğu kişi 2-3 gün içinde normal aktivitelerine dönebilir. Bununla birlikte 4-6 hafta boyunca cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.
Kriyocerrahi3
Kriyocerrahi, anormal hücreleri dondurarak öldüren bir prosedürdür. Doğrudan rahim ağzına çok soğuk bir metal sonda yerleştirilir.
Bu prosedür muayenehanede yapılabilir. Ameliyattan sonra sulu kahverengi bir akıntınız olabilir ancak bu sadece birkaç hafta sürmelidir.
Rahim ağzı kanseri tedavisi
Gerekli tedavi türü şunlara bağlı olarak belirlenir:
Ameliyat
Eğer tümör çok küçükse, ihtiyacınız olan tek tedavi konizasyon olabilir.
Trakelektomi
Trakelektomi, rahim ağzının ve vajinanın üst kısmının çıkarılmasıdır. Genç hastalardaki küçük kanserler için bu tür bir ameliyat doğurganlığı koruyabilir ve bu hastalar böylece gelecekte çocuk sahibi olabilirler. Trakelektomi prosedüründen sonra hala adet (menstrüasyon) olabilirsiniz.
Histerektomi, bilateral salpenjektomi ve bilateral salpingo-ooferektomi2
Histerektomi; rahim ve rahim ağzının cerrahi olarak çıkarılmasıdır (total histerektomi). Aynı zamanda uterus, rahim ağzı, rahim ağzı etrafındaki yumuşak dokular ve vajinanın üst kısmının cerrahi olarak çıkarılması olarak da tanımlanır (radikal histerektomi). Radikal histerektomi, rahim ağzı kanserini tedavi etmek için kullanılan en yaygın ameliyat türüdür.
Histerektomi iki farklı yöntemle gerçekleştirilebilir:
Histerektomi yapıldığında fallop tüplerinin çıkarılması da yaygın bir yaklaşımdır. Bu işlem bilateral salpenjektomi olarak adlandırılır. Yumurtalıklar da alınırsa buna bilateral salpingo-ooferektomi denir.
Histerektomiye ek olarak bilateral salpenjektomi veya salpingo-ooferektomi ameliyatı olabilirsiniz. Ancak her ikisini birden olamazsınız. Bilateral salpenjektomi ya da bilateral salpingo-ooferektomi ameliyatı olma ihtimaliniz, yaşınıza ve kanserin ne kadar yayıldığına (metastaz yaptığına) bağlıdır.
Histerektominin bazı yan etkileri şunlardır:
Lenf nodu biyopsisi ve çıkarılması2
Kanserin lenf düğümlerinize yayılıp yayılmadığını anlamak için doktorunuzun uygulayabileceği iki prosedür vardır:
Lenf nodlarının çıkarılması bacaklarda sıvı birikmesine neden olabilir. Bu duruma lenfödem denir.
Pelvik ekzenterasyon
Kanser uterusun ötesine alt kolon, rektum, mesane, rahim ağzı, vajina, yumurtalıklar ve yakındaki lenf düğümleri gibi çevre organlara yayılmışsa pelvik ekzenterasyon yapılabilir. Bu ameliyat sonucunda etkilenen organların tamamı veya bir kısmı çıkarılır.
Stoma adı verilen açıklıklar yapılabilir. Bu sayede ince veya kalın bağırsağın açıklıkları cilt yoluyla karın dışına çıkarılır ve bir torbaya bağlanır. Bu işlem, idrar ve dışkının toplama torbasına çıkarılmasını sağlar. Yaygın stomalar şunları içerir:
Daha fazla bilgi veya bir stoma derneği ile iletişime geçmek için Stoma Uygulama Şeması web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Pelvik ekzenterasyondan sonra vajinal rekonstrüksiyon için plastik cerrahi de önerilebilir.
Menopoz öncesi dönemdeyseniz ve ameliyatın veya diğer tedavilerin doğurganlığınızı nasıl etkileyeceği konusunda endişeleriniz varsa, daha fazla bilgi için Tedavinin doğurganlık üzerindeki etkileri bölümüne bakabilirsiniz.
Radyasyon tedavisi2
Radyasyon tedavisi (radyoterapi olarak da adlandırılır) kanser hücrelerini yok etmek veya büyümelerini durdurmak için yüksek enerjili X ışınları veya diğer radyasyon türlerini kullanır. Rahim ağzı kanserini tedavi etmek için pelvik bölgenize radyasyon tedavisi alabilirsiniz. Radyasyon tedavisi ana tedavi olabilir veya ameliyattan sonra kalan kanser hücrelerinden kurtulmak için de tercih edilebilir.
Radyasyon tedavisi uygulamanın iki ana yolu vardır ve rahim ağzı kanseri olan çoğu insan için her iki yol da kullanılır:
Histerektomi öykünüz yoksa veya menopoza girmediyseniz, doğmamış bebeğinize zarar verebileceğinden radyasyon tedavisi sırasında hamile kalmaktan kaçınmalısınız. Tedavi sırasında hamile kalırsanız doktorunuzla konuşmalısınız.
Kemoterapi
Kemoterapi hücreleri yok ederek ya da bölünmelerini durdurarak kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlatmak için ilaçların kullanıldığı bir kanser tedavisidir. İlerlemiş rahim ağzı kanserini veya nükseden kanseri tedavi etmek için kemoterapi alabilirsiniz.
Kemoterapi genellikle tek ilaç veya çoklu ilaç kombinasyonu olarak verilir. Kullanılan rejimin türü, hastalığın evresine bağlıdır. Platin bazlı kemoterapi rejimi genellikle evre II ve III rahim ağzı kanserinde uygulanır ve radyasyon tedavisi ile kombine olarak verilebilir. Evre IV rahim ağzı kanseri için farklı kemoterapi ilaçlarının bir kombinasyonu kullanılır.4,5
Histerektomi öykünüz yoksa veya menopoza girmediyseniz, doğmamış bebeğinize zarar verebileceği için kemoterapiniz sırasında hamile kalmaktan kaçınmalısınız. Tedavi sırasında hamile kalırsanız doktorunuzla konuşmalısınız.
Kombinasyon terapisi
Radyasyon tedavisi ve kemoterapinin kombinasyonu (kemoradyasyon olarak adlandırılır) genellikle ilerlemiş rahim ağzı kanserini tedavi etmek için kullanılır.
Kemoradyasyon, tek başına kemoterapi veya radyasyon tedavisinden daha ciddi yan etkilere neden olur. Yan etkiler arasında mide bulantısı, kusma ve (enfeksiyona karşı savaşan) beyaz kan hücrelerinin sayısında düşüş yer alır. Düşük sayıda beyaz kan hücreniz varsa, kan sayınız yükselene kadar kemoterapi almayı bırakmanız ve ardından kombine tedaviye yeniden başlamanız gerekebilir.
Kemoterapinin yan etkileri hakkında daha fazla bilgi için Cancer Australia’nın kemoterapi tedavisiyle ilgili web sayfasına bakabilirsiniz.
Hedefe yönelik tedavi2
Hedefe yönelik tedavi normal hücrelere daha az zarar verir ve kanser hücrelerine özel olarak saldırmak üzere tasarlanmış ilaçlardan oluşur. Bu tür ilaçlar, kanser hücrelerinin büyümesini, bölünmesini, kendilerini onarmasını veya diğer hücrelerle etkileşimini etkiler.
Hedefe yönelik tedavi, vücudun diğer bölgelerine yayılmış, nüksetmiş ve cerrahi veya radyasyon tedavisi ile tedavi edilemeyen rahim ağzı kanseri hastalarının tedavisinde kullanılır.
Rahim ağzı kanserinin hedefe yönelik tedavisinde kullanılan ilaçlardan biri, bevacizumab'dır. Kanser hücrelerinin yeni kan damarları geliştirmesini ve büyümesini durduran bir anjiyogenez inhibitörüdür. Bu ilacın yaygın yan etkileri arasında yüksek tansiyon, yorgunluk ve iştah kaybı yer alır.
Tedavinin doğurganlık üzerindeki etkileri
Rahim ağzı kanseri için uygulanan bazı tedaviler gelecekte çocuk sahibi olma ihtimallerinizi etkileyebilir. Çocuk sahibi olmanızı sağlayabilecek bazı seçenekler mevcut olabilir ( doğurganlık koruyucu seçenekler ). Bu gibi durumları doktorunuz sizinle görüşecektir.
Çoğu durumda, rahim ağzı kanseri ya radikal histerektomi (rahmin alındığı ancak yumurtalıkların ve fallop tüplerinin bırakıldığı) ya da kemoradyasyon (kanser hücrelerini yok eden ama aynı zamanda rahim iç yüzeyini de etkileyen ve yumurtalıkların yumurta üretmeyi durdurmasına neden olan) ile tedavi edilir. Tedavi olarak ayrıca bilateral salpinjektomi (fallop tüpleri alınır) veya bilateral salpingo-ooferektomi (fallop tüpleri ve yumurtalıklar alınır) tercih edilebilir.2 Bu tedaviler sonunda çocuk sahibi olmanız imkansız hale gelir.
Erken evre rahim ağzı kanserini tedavi etmek için kullanılan konizasyon gibi minör cerrahilerin doğurganlık üzerinde çok az etkisi vardır çünkü rahim, rahim ağzı, fallop tüpleri ve yumurtalıklar alınmaz.
Radikal trakelektomi geçirmiş kişiler hamile kalabilir çünkü bu ameliyatta rahim ağzı alınır ancak rahmin gövdesi, yumurtalıklar veya fallop tüpleri alınmaz. Ancak düşük yapma riski daha yüksektir.
Doğurganlık koruyucu seçenekler2
Henüz menopoza girmemiş kişiler, yumurta veya embriyo saklama dahil olmak üzere doğurganlıklarını koruyan tedavi seçeneklerini doktorlarına sormalıdır.
Radikal histerektomi ameliyatı olan genç hastalar genellikle transpoze olmuş (pelvisin dışına alınır; buna ooforopeksi denir) yumurtalıklarına sahip olmaya devam edebilir. Böylece herhangi bir postoperatif radyasyon tedavisinden etkilenmezler. Ameliyattan sonra hala yumurtalıklarınız varsa, kendi yumurtalarınızı üretmeye devam edersiniz. Bu sayede gelecekte taşıyıcı annelik yoluyla (kendi yumurtalarınızın spermle döllendiği ve embriyonun bebeği sizin için taşıyacak başka bir kadına yerleştirildiği) bir bebek sahibi olmayı deneyebilirsiniz.
Takip6
Tedavi sonrasında düzenli fiziksel muayenelere ihtiyaç duyabilirsiniz. Bu fiziksel muayenelerin sonuçlarına bağlı olarak kontrol HPV testi veya görüntüleme testlerine de ihtiyacınız olabilir. Aşağıdakiler dahil olmak üzere bazı belirtiler gösterirseniz doktorunuza söylemelisiniz:
Nüksetmiş ya da ilerlemiş rahim ağzı kanseri
Nüksetmiş rahim ağzı kanseri tedavi edildikten sonra tekrarlayan kanserdir. Tedaviye yanıt vermeyen primer kanser hücrelerinden yeniden büyür. Sekonder kanser veya metastaz, primer bölgeden vücudun başka bir yerine yayılan kanserdir. Rahim ağzı kanseri tekrar rahim ağzında veya vücudun başka bir yerinde nüksedebilir.
Nükseden rahim ağzı kanserinin tedavi seçenekleri kanserin konumuna ve daha önce almış olduğunuz diğer tedavilere bağlıdır.24 Bunlar aşağıdakileri içerebilir:
Yeni antikanser ilaçları veya ilaç kombinasyonları içeren bir klinik deneye katılmanız mümkün olabilir.
merhaba@kansersavascilari.org
+90 (216) 418 9006
Eğitim Mahallesi
Destek Olalım