Pankreas kanseri, pankreastaki anormal hücreler kontrolsüz bir şekilde büyüdüğünde ortaya çıkar.
Pankreas midenin arkasında bulunan bir bezdir. Pankreastaki hücrelerin çoğu ekzokrindir.
Yiyecekleri sindirmeye yardımcı olan enzimler üreten hücrelerdir.
Endokrin hücreler olarak adlandırılan diğer hücre türleri, kan şekeri düzeylerini kontrol etmeye yardımcı olmak için insülin gibi hormonlar üretir.
Pankreas kanseri, Avustralya'da hem erkeklerde hem de kadınlarda en sık görülen 10 kanserden biridir.
Pankreasta iki ana tümör türü gelişir hücre tipine bağlı olarak kanser gelişir bunlar - ekzokrin ve endokrin – olarak adlandırılır.
Ekzokrin ve endokrin tümörlerin farklı nedenleri, risk faktörleri, semptomları, teşhis yöntemleri ve tedavileri bulunur.
Ekzokrin pankreas kanseri: en yaygın türdür ve vakaların %90'ından fazlasını oluşturur. Bunların çoğu pankreas adenokarsinomlarıdır ve genellikle pankreas kanallarında (enzim içeren pankreas sıvısının geçtiği küçük tüpler) başlamaktadırlar.
Endokrin pankreas kanserleri: pankreatik nöroendokrin tümörler veya adacık olarak da bilinen hücre tümörleridir (adacıklar insülin yapan hücre topluluklarıdır). Bunlar işlevsel (hormon üretir) veya işlevsiz (hormon üretmez) olarak sınıflandırılır. İşlevsiz tümörlerin kötü huylu (kanser) olma olasılığı fonksiyonel tümörlere göre daha fazladır.
Pankreas kanseri için risk faktörleri nelerdir?
Bir risk faktörü, birinin kanser gibi belirli bir hastalığı geliştirme şansını artırmakla ilişkili herhangi bir faktördür. Yaşam tarzı veya çevresel risk gibi bazı faktörler değiştirilebilir ve bazı faktörler kalıtsal ve aileden birinin tanı almış olması gibi, değiştirilemez.
1 veya daha fazla risk faktörüne sahip olmak, kansere yakalanacağınız anlamına gelmez. Birçok insan en az 1 risk faktörü olmasına ragmen kanser geliştirmezken, diğerleri kanserin bilinen bir risk faktörü olmamasına ragmen kanser geliştirebilir.
Kanserli bir kişide bir risk faktörü olsa bile, bu riskin ne kadar olduğunu bilmek veya faktörün hastalıklarının gelişimine ne kadar katkıda bulunduğunu belirlemek genellikle zordur.
Pankreas kanseri geliştirme riskinin daha yüksek olmasıyla ilişkili faktörler şunları içerir;
Pankreas kanseri olan kişilerde, kanser diğer organlara yayılana (metastaz yapana) kadar genellikle hiçbir semptom görülmez.
Ekzokrin ve endokrin pankreas kanserleri farklı semptomlara sahip olabilir.
Ekzokrin pankreas kanserinin en yaygın semptomları şunlardır:
Endokrin pankreas kanserinin fazla miktarda hormonları kan dolaşımına salması, ilgili hormon üreten hücrenin tipine bağlı olarak farklı semptomlar görülmesine sebep olur. Örneğin, eğer kanser insülin (kan şekerini düşüren bir hormon) yapan hücreleri etkilerse, çok fazla insulin üretilerek düşük kan şekeri seviyelerine bağlı halsizlik, konfüzyon ve terleme semptomları oluşur. Kanser, gastrin (mideye asit üretme komutunu veren hormon) üreten hücreleri etkiliyorsa (asit), çok fazla gastrin ve dolayısıyla çok fazla asit üretilerek mide problemlerine yol açacaktır.
Fazla hormon üretmeyen işlevsiz nöroendokrin tümörler genellikle sadece oldukça büyük olduklarında semptomlar gösterebilir bu semptomlar, ekzokrin pankreasınkine benzer olabilir.
Endokrin pankreas kanserleri sıklıkla karaciğere yayılır ve karaciğer fonksiyonlarını etkileyerek sarılığa, ağrıya ve iştah kaybına neden olur.
Sadece pankreas kanseri değil, birçok durum bu semptomlara neden olabilir. Bunlardan herhangi birine sahipseniz mutlaka doktorunuza başvurun.
Tarama
Tarama, kanseri semptomlara neden olmadan erken bir aşamada tespit etmeyi amaçlar. Ortalama risk altında olan kişiler için güvenilir tarama testleri mevcut değildir. Ailesinde pankreas kanseri öyküsü olan kişiler için, riski değerlendirmek için genetik testler yapılabilir. Daha yüksek risk altındaki kişiler, endoskopik test veya ultrason kullanılarak izlenebilir.
Pankreas kanseri nasıl teşhis edilir?
Pankreas kanseri semptomlarını araştırmak ve bir hastalığı doğrulamak için bir dizi test yapılabilir. Daha yaygın testler şunları içerir:
Belirli fonksiyonel pankreas nöroendokrin tümör tiplerini teşhis etmek için diğer laboratuvar testleri kullanılır.
Evreleme
Pankreas kanseri teşhisi konulursa, hastalığın evresini, hastalık ve kanserin vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığı belirlemek için daha fazla test yaptırmanız gerekebilir. Hastalığın evresini bilmek tıbbi ekibinizin sizin için en iyi tedaviyi planlamasına yardımcı olur.
Pankreas kanseri 5 aşamaya ayrılır:
Bazı doktorlar, pankreas kanserini görüntüleme testlerine göre 4 ana gruba ayırır:
Pankreatik nöroendokrin tümörler için tedavi, standard bir evreleme sisteminden daha çok
kanserin yayılma derecesine dayanır.
Kanserli kişilerin tedavi ve bakımı genellikle sağlık profesyonellerinden oluşan bir ekip tarafından sağlanır. Tıbbi ve yardımcı sağlık, multidisipliner ekip olarak adlandırılır.
Pankreas kanseri tedavisi şunlara bağlıdır:
Tedavi aşağıdakileri içerebilir.
Ameliyat
Bu mümkün görünüyorsa tüm kanseri çıkarmak için cerrahi yöntemler kullanılabilir.
Kanser çok uzağa yayılmışsa, semptomları hafifletmek veya komplikasyonları önlemek için cerrahi kullanılabilir (palyatif cerrahi).
Pankreatik nöroendokrin tümörlerin ekzokrin kanserlere göre rezektabl olma olasılığı daha yüksektir. Pankreas kanserlerinin çoğu, teşhis konulduğunda pankreasın ötesine yayılmıştır. Bu durumda kanserler ameliyatla tamamen çıkarılamaz. Tüm kanserin başarıyla çıkarılması şansı
Pankreas nöroendokrin tümörleri ve başın (en geniş kısmı) kanserleri için en iyisidir. Pankreas başındaki kanserler sıklıkla sarılığa neden olur çünkü pankreasa baskı yapabilirler.
safra kanalı, safranın karaciğerde birikmesine neden olur. Sarılığın belirtileri erken teşhis edilebileceği ve cerrahi olarak aldırılabilir anlamına gelir.
Pankreas kanseri cerrahisi genellikle pankreatikoduodenektomiyi içerir (Whipple prosedürü).
Bu işlem pankreasın başını çıkarır ve ayrıca pankreas gövdesini, bağırsağın küçük bir bölümünü, safra kanalının bir parçası,safra kesesi, pankreas yakınındaki lenf düğümleri, ve midenin bir parçası da çıkarabilir.
Cerrah daha sonra safra kanalının kalan kısımlarını birleştirir,
böylece yiyeceklerin sindirimi devam edebilir.
Bu operasyon genellikle batın ortasında büyük bir kesim gerektirir. Bazı durumlarda laparoskopik (anahtar deliği) cerrahi mümkün olabilir özellikle pankreas nöroendokrin tümörlerinde.
Bu büyük ve karmaşık bir operasyon olduğundan, borudan sızıntı da dahil olmak üzere komplikasyonlar olabilir cerrahi bağlantılar, enfeksiyonlar, kanama, yemekten sonra midenin boşalması ile ilgili sorunlar, kilo kaybı, bağırsak alışkanlıklarındaki değişiklikler ve diyabet gibi.
Pankreas kanseri için diğer ameliyat türleri, pankreasın kuyruğunun (en ince kısım) çıkarılmasını içerir ve dalak (distal pankreatektomi) veya tüm pankreasın, dalağın, küçük organın bir kısmının çıkarılması bağırsak, safra kanalı, safra kesesi, pankreas yakınındaki lenf düğümleri ve midenin bir kısmı (Total pankreatektomi). Total pankreatektomi yaygın değildir. İnsülini ortadan kaldırdığı için şeker hastalığına neden olur. Kan şekeri düzeylerini korumak için insülin üreten hücrelere ve insülin enjeksiyonlarına ihtiyaç vardır. Pankreas enzimleri içeren bazı haplar da belirli gıdaların sindirilmesini sağlamak için de gereklidir.
Kanser varsa palyatif cerrahi (semptomları hafifletmek için ancak kanseri yok etmek için değil) gerekli olabilir bu işlem pankreasın başından geçen ortak safra kanalını bloke eder. Safra kanalının açık kalması için içine stent adı verilen küçük bir tüp yerleştirilerek de kanal rahatlatılabilir.
Başka bir seçenek, bağırsak kanalının tıkalı kısmını atlayarak. safrayı ana safra kanalından küçük safra kanalına yeniden yönlendiren baypas ameliyatıdır.
Ablasyon ve embolizasyon
Ablasyon, ısı (kanseri ısıtan radyo dalgaları veya mikrodalgalar) veya soğuk (soğuk gazlar) ile tedaviyi kanseri donduran tümörleri yok etmek için kullanılır.
Bu tedaviler, ince problar kullanılarak sağlanır kanser dokusuna yönlendirilir.
Embolizasyon, kanın kansere akışını engellemek için bir artere madde enjeksiyonunu içerir.
doku, ölmesine neden olur.
Ablasyon ve embolizasyonun pankreas kanserini iyileştirme olasılığı düşüktür. Daha çok semptomları ve belirtileri rahatlatmak için kullanılırlar.
Radyoterapi
Ameliyatla birlikte bazı kişiler radyoterapi alabilir. Genellikle pankreas kanseri için radyasyon, kansere vücut dışındaki bir makineden iletilir. Radyoterapi, ekzokrin pankreas kanseri için pankreatik nöroendokrin tümörlerine göre standart radyasyona iyi yanıt vermeyen tümörler için daha faydalıdır.
Endokrin kanserler bir ilaçla tedavi edilebilir.nükleer doktor gibi bir uzman tarafından aşılanan veya enjekte edilen özel radyasyon şeklidir.
Kemoterapi
Ameliyatla birlikte bazı kişiler kemoterapi alabilir.
Hedefli tedavi
Hedefe yönelik tedavi, normal hücrelere zarar vermeden özellikle kanser hücrelerine saldırmak için tasarlanmış ilaçlarla yapılan tedaviyi ifade eder.
Bu tür ilaçlar, kanser hücrelerinin büyümesini, bölünmesini etkiler kendilerini onarırlar veya diğer hücrelerle etkileşime girerler.
Pankreas kanserinin hedefe yönelik tedavisi için kullanılan ilaçlar arasında sunitinib ve everolimus (ilerlemiş pankreas nöroendokrin tümörleri için) bulunmaktadır.
Diğer tedaviler
Fonksiyonel pankreatik nöroendokrin tümörler için kullanılabilecek diğer tedaviler arasında hormon terapi bulunur (aşırı hormonların etkisini bloke etmek için) ve fazla hormonlardan kaynaklanan semptomları hafifletmek için özel ilaçlar kullanılır.
Takip etmek
Tedaviden sonra, kanserin nüksetmesi (tekrarlaması), metastaz yapması veya tedavinin yan etkilerini kontrol etmek için düzenli fiziksel muayenelere ve diğer testlere ihtiyacınız olabilir.
Ayrıca beslenme ihtiyaçlarınızın karşılandığından emin olmak için yardıma ihtiyacınız olabilir. Çünkü birçok insan Pankreas kanseri veya tedavisi sonucunda yetersiz beslenme nedeniyle kilo kaybı deneyimliyor.
İlerlemiş hastalık
Evre III veya evre IV pankreas kanserinde, kanser ameliyatla çıkarılamayacak kadar uzağa yayılmıştır. Ancak ameliyat semptomları hafifletmek için kullanılabilir. Safra kanalının tıkanması gibi problemler veya bağırsakta kanserden ötürü oluşan baskıları hafifletmek için.
Radyoterapili veya radyoterapisiz kemoterapi, ileri düzeyde ekzokrin formları için ana tedavi yöntemidir bu, tümörleri küçültebilir veya büyümelerini yavaşlatabilir, muhtemelen insanların daha uzun yaşamasına yardımcı olabilir.
Pankreas nöroendokrin tümörleri genellikle yavaş büyür. Ameliyat olamayacak şekilde yayılmışlarsa ishal veya hormon gibi semptomları hafifletmek için ilaçlar verilebilir.
Kemoterapi veya hedefe yönelik tedavi kullanılabilir ve karaciğerde metastaz tedavi etmek için cerrahi veya ablasyon kullanılabilir.
Tekrarlayan kanser
Pankreas kanseri tedaviden sonra tekrarlayabilir (geri gelebilir). İkincil kanser, kanserin vücudun başka bir yerine yayıldığı zamandır.
Pankreas kanserinden kaynaklanan sekonder kanserler genellikle karaciğerde gelişir ancak akciğerlerde, kemikte veya diğer organlarda oluşabilirler.
Nükseden pankreas kanseri, metastatik (evre IV) kanserle aynı şekilde tedavi edilir - yani,
kemoterapi ve semptomları hafifletmek için muhtemelen diğer tedaviler kullanılabilir.